Dyeing of wool and man-made fibre

پارچه های پشمی ممکن است به صورت تک ،رنگ ملانژ و یا دارای نخ رنگی، قهوه ای ،آبی تیره قرمز و غیره باشند پارچه های تک رنگ به رنگهای ،مشکی تهیه میشود برای تهیه این نوع پارچه های پشمی میتوان الیاف را به صورت خام مصرف به نخ و پارچه تبدیل ،نمود سپس پارچه را رنگ کرد یا اینکه الیاف رنگ مصرف نموددر مورد پارچههای ملانژ ابتدا باید الیاف را به رنگهای مختلف رنگ ،نمود سپس با یکدیگر مخلوط کرد. در پارچه هایی که نخ رنگی مصرف میشود نیز الیاف را رنگ نموده سپس از آن نخ تهیه می نمایند پشم خالص و پارچه های پشمی خالص را با رنگهای اسیدی کرمی و دندانهای رنگ میکنند الیاف سلولزیک نظیر ،پنبه و ویسکوز را با رنگهایی که در محیط قلیایی متوسط رنگ میدهند باید رنگرزی ،نمود به هر حال نوع رنگ مصرفی الیاف پشمی و سلولزی و روش رنگرزی آنها با هم تفاوت دارد بنابراین مشکل است که بتوان رنگی پیدا کرد که مخلوط این دو را با هم رنگ کند و دارای ثبات خوبی هم باشد بنابراین باید الیاف پشم و پنبه را جداگانه با رنگهای مخصوص خود رنگ نموده سپس مخلوط کرد رنگرزی پارچه های سنگین پشمی مشکل است چون رنگ به سختی داخل آن نفوذ میکند. بنابراین در مورد این نوع پارچه ها بهتر است الیاف آن رنگ شود بدین ترتیب آب رفتگی پارچه تولیدی کمتر میشود یکنواختی رنگ بیشتر میگردد و مشکلات رنگرزی پارچه را هم ندارد اما از طرفی الیاف رنگ شده استحکامشان کمتر میشود میزان پارگی در قسمت کارد و ریسندگی افزایش مییابد و در نتیجه سوال آن ضایعات هم افزایش مییابددر کارخانجات پشم بافی معمولاً الیاف پشم قبل از مرحله مخلوط کردن و کارد رنگ میشود در صورتی که در کارخانجات فاستونی بافی الیاف را به صورت فتیله در مراحل کشش رنگ می.کنند خصوصیات رنگ پذیری الیاف مصنوعی با یکدیگر متفاوت است مثلاً الیاف نایلون با همان رنگهای اسیدی پشم رنگ میشود در صورتی که الیاف پلی استر را با رنگهای دسپرس مخصوص و الیاف اکریلیک را با رنگهای بازیک رنگ میکنند الیاف پلی استر باید در ماشینهای مخصوصی رنگ شود تا بتوان درجه حرارت رنگرزی را به ۱۲۵ - ۱۳۰ رسانید در حال حاضر الیاف مصنوعی به صورت توده الیاف رنگ شده سپس در ماشین مخلوط کن با الیاف پشم به نسبت معین مخلوط می گردند در مورد رنگرزی الیاف پشم برای اینکه آسیب کمتری به الیاف برسد باید دقت زیادی کرد که درجه حرارت محلول بالا نرود بنابراین لازم است برای هر نوع رنگ فرمول بخصوصی را به کار برد تا بهترین نتیجه حاصل شود و کمترین مقدار آسیب به پشم برسد. برای نمونه یک فرمول رنگرزی پشم در زیر نوشته شده است فرمول رنگرزی الیاف پشم به رنگ مشکی با رنگها اسیدی کرمی

نسبت محلول به وزن پشم LR باید بین ۱۰:۱ تا ۱۷:۱ باشد زمان رنگرزی بستگی به خصوصیات رنگ مصرفی و شیدرنگ دارد

خشک کردن الیاف

رطوبت موجود در الیاف پشم و سایر الیاف بعد از عمل رنگرزی و آبگیری حدود است الیاف با چنین رطوبتی به ماشین خشک کن تغذیه میشود تا ۵۰ تا ۷۰ درصد رطوبتشان به حد نرمال برسد. وجود رطوبت زیاد در الیاف ایجاد مزاحمت در نگهداری آن میشود و همچنین در مراحل کاردینگ و گیل باکس بد کار میکند تاکنون انواع مختلف ماشینهای خشک کن ساخته شده اند که به طور کلی به دو گروه اصلی تقسیم میشود مداوم و غیر مداوم گروه اول را برای مقادیر زیاد الیاف استفاده میکنند یک خشک کن شامل قسمت ،گرمکن کانال  الیاف و ونتیلاتور جهت سیوکولاسیون هوای گرم است قسمت کانال عبور الیاف باید دارای سیستمی باشد که الیاف را از یک طرف کانال به طرف دیگر منتقل نماید با توجه به سیستم انتقال ،الیاف خشک کنها به انواع زیر تقسیم میشود

خشک کن یک نواری یا چند نواری

خشک کن سیلندری

خشک کن چرخ دنده ای و خشک کن جعبه ای

به طور کلی برای خشک کردن الیاف پشم باید هوای گرم به لایه الیاف برخورد نموده و سیرکوله شود سپس هوای مرطوب خارج گردد در این ماشین الیاف پشم مرطوب به صورت یک لایه یکنواخت روی انتقال ۱ ریخته میشود این تسمه با سرعتی معادل ۰/۶۶ تا ۲/۷ متر در دقیقه حرکت میکند و الیاف را به جلو میبرد درجه حرارت خشک کن گرم به وسیله یک پروانه دوار از یک خانه به خانه دیگر منتقل میگردد و جهت حرکت الیاف برعکس مسیر هوای گرم ،است البته هوای گرم از بالا و پایین به لایه الیاف برخورد میکند هوای مرطوب توسط فن شماره ۲ از خشک کن خارج میشود. مهمترین مزیت این سیستم ،خشک کن خشک کردن الیاف به طور یکنواخت است این خشک کن حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم در ساعت ظرفیت دارد. دیاگرام خشک کن سیلندری در شکل ۱۸ نشان داده شده است. الیاف رنگ شده پس از دستگاه سانتریفوژ به قسمت تغذیه خودکار شماره ۱ شارژ می شود نوار خاردار شماره ۲ الیاف را بالا برده و برروی نوار ۷ می ریزد این نوار الیاف را به قسمت خشک کن میرساند که ممکن است ۲ تا ۲۰ خانه داشته باشد هرخانه دارای یک استوانه مشبک یک سیستم تولیدکننده هوای گرم و یک عدد فن جهت جابجایی هوای گرم .است هر قدر طول خشک کن زیادتر باشد ظرفیت تولید آن هم بیشتر است. بدین ترتیب به طور مطمئن و یکنواخت، کل لایه الیاف منتقل می گردد . هوای گرم توسط فن جابجایی از داخل سیلندر خارج می شود. هوا از رادیاتورهای گرم عبور کرده و گرم می شود. هوای گرم از محل خروجی الیاف وارد خشک کن می شود و از محل ورودی، الیاف خارج می گردد. خشک کن سیلندری فضای کمتری را نسبت به سایر خشک کن ها اشغال می کند و ظرفیت تولید آن هم بالا است. همچنین الیاف را به طور یکنواخت خشک می کند

لایه الیاف به طرف پایین غلطک مشبک ۶ هدایت میشود و تحت تاثیر مکش موجود داخل سیلندر لایه الیاف به دیواره سیلندر مشبک می چسبد سپس پس لایه الیاف از سیلندر ۶ به سیلندر ۴ در نقطه تماس منتقل میگردد. البته زیر نصف هر کدام از سیلندرهای مشبک یک در میان بالا و پایین یک صفحه ثابت قرار دارد

منبع

برگرفته از کتاب ریسندگی الیاف بلند

نوشته  یاکوف یا ولیویچ